Als freelancer kan het soms moeilijk zijn om ‘nee’ te zeggen tegen opdrachten. Een gevaar, want als je niet oppast doe je allerlei opdrachten waar je eigenlijk niet gelukkig van wordt en geen energie uithaalt. In dit artikel leg ik de manier uit hoe ik probeer focus aan te brengen in mijn werk en waar ik achter ben gekomen door te reflecteren.
Focus aanbrengen
Veel freelancers vinden het moeilijk om ‘nee’ te zeggen tegen opdrachten. Ze pakken alles aan wat binnenkomt en dat resulteert in dat je óf super druk bent en slaaf wordt van je eigen agenda óf je doet allemaal dingen die je eigenlijk niet leuk vind om te doen. En met een beetje pech combineer je beide situaties: super druk én allemaal dingen die je net zo lief niet had gedaan. Ik hoop van harte dat je dan op z’n minst nog schofterig veel geld verdiend.
Toen ik de stap maakte naar fulltime freelance fotografie stelde ik mijzelf een doel: ik wil geen consessies doen in het type fotografie. Ik wilde fulltime fotograaf worden en wil mij alleen richten op live producties. Lukt dat niet, dan ik neem gewoon weer een baan en behoud ik fotografie als een hobby/bijbaan.
Maar moet je dan niets uitproberen? Tuurlijk wel. In de periode dat fotografie voor mij een bijbaan was naast studie en m’n volwassen-mensen-baan heb ik ook dingen geprobeerd. Portretwerk, bedrijfsfotografie, natuurfotografie… you name it. Maar toen ik wist waar ik echt energie van kreeg, heb ik mij daar op toegespitst.
En dan ben je er… toch?
Nee. Het is echt niet zo dat je vanaf dat punt alleen nog maar leuke dingen doet. Ook dan kom je wel eens in de situatie dat je toch ‘ja’ zegt tegen een opdracht die je eigenlijk minder past, of ergens rondloopt en denkt ‘dit bevalt mij eigenlijk helemaal niet hier…’
Een manier die mij helpt om betere kaders te maken is het jaarlijks reflecteren op mijn opdrachten. Dat vergt wat inspanning en daar moet je even de tijd voor nemen. Je zult flink in je gedachten moeten graven en het doet een beroep op je eerlijke reflecterende vermogen.
Jaarlijks reflecteren
Aan het eind van het jaar maak ik in Excel een lijstje met alle opdrachten die ik heb uitgevoerd. Vervolgens zet ik er drie kolommen achter waarmee ik de betreffende opdracht ga classificeren, daarachter komt nog een kolom met mijn eerste gedachte bij deze opdracht. Dit ziet er dan als volgt uit.
Vervolgens ga ik per opdracht een classificatie meegeven en schrijf ik een eerste gedachte op. Wanneer je dit bij al je opdrachten hebt gedaan, ontstaat er een mooi kleurenpallet die hopelijk vooral uit geel en groen bestaat.
Je kunt nu aan de hand van deze lijst eens alle opdrachten die slecht scoren op een rij zetten. Vervolgens stel je jezelf de vraag: is er een gemene deler? Was het eenzelfde soort opdracht, had je te maken met een vervelende opdrachtgever of was het gewoon pech? Probeer daar eerlijk over te zijn naar jezelf.
Misschien kom je er nu achter dat je bepaalde opdrachten gewoon niet meer moet aannemen, of dat je in het vervolg even wat verder moet doorvragen zodat je niet weer in een bepaalde situatie terecht komt.
Wat ik zelf leerde
Doe dit jaarlijks en je kunt er enorm leerzame punten uithalen. Zelf heb ik er drie nuances uit kunnen halen die mij nu helpen bij het inschatten of ik een opdracht moet aannemen, een collega moet inschakelen of nog even met de opdrachtgever wat betere afspraken moet maken.
Regisseren vs registreren
Ik kwam er achter dat regisseren helemaal niet zo mijn ding is. Het inbeelden hoe een foto eruit moet gaan zien en vervolgens alles en iedereen naar je hand zetten zodat die foto ontstaat vind ik heel lastig en geeft mij ook onvoldoende energie. Waar ik een kick van krijg is het vastleggen van iets wat al gebeurd: registreren. Geen tweede kans hebben, het gelijk goed moeten doen. Als dat lukt geeft mij dat gigantisch veel energie. Twee woorden die best op elkaar lijken, maar in de uitvoering enorm van elkaar verschillen.
Komt er een opdracht binnen die volledig draait om bijvoorbeeld bandfoto’s of productfoto’s dan geef ik aan dat ik collega’s ken die hier veel beter in zijn en dan help ik mijn klant aan hun contactgegevens.
Het betekent niet dat ik nooit een portret maak. Als ik bijvoorbeeld de geportretteerde al heel goed ken dan vind ik het veel makkelijker om dit naar mijn hand te zetten. Of wanneer er bij een reguliere klus even tussendoor een portretje gemaakt moet worden.
Groot vs klein
Om concertfotograaf te zijn is het wel zo handig om ook van muziek te houden. In mijn geval ben ik vooral ook een enorme liefhebber van show en spektakel. Althans, daar kwam ik op den duur achter. Waar mijn hart echt sneller van gaat kloppen zijn grote producties die je tegenkomt in de Ziggo Dome of in Ahoy Rotterdam. Ik vind zo’n productie imponerend, zo wel op vlak van hoeveelheid apparatuur maar ook de crew die er omheen draait. Al die radartjes die perfect in elkaar samenvallen en het tot een groot spektakel maken. Dat vind ik tof om vast te leggen!
Kom ik dan nooit meer in een kleinere zaal? Tuurlijk wel. Met DI-RECT mag ik graag mee gaan naar clubshows maar dan is het wel mijn doel om het er groots uit te laten zien.
Publiek vs privé
Dit lijkt op het eerste gezicht misschien een rare tegenstelling, maar ik merk enorm veel verschil in ambiance tussen een evenement wat publiekelijke kaartverkoop heeft gehad of wat in besloten kring wordt georganiseerd. Uit mijn reflectie maakte ik op dat ik het ongemakkelijk vind om ergens rond te lopen waar iedereen elkaar al kent. Gevoelsmatig val ik dan veel meer op als outsider. Ik ben niet het type fotograaf wat lekker gaat mengelen met het publiek en meefeest. Ik vind het veel prettiger om anoniem rond te lopen door een zaal en zo mijn werk te doen. Dat lukt beter bij publieke evenementen waar niemand elkaar kent en je een van de vele onbekenden bent.
Zijn personeelsfeesten voor mij dan een no go? Nee hoor, maar ik ga dan wel in overleg met een opdrachtgever over het beeld wat hij/zij zoekt. Als het een mooie show is en ik kan mij volledig focussen op het tof vastleggen van de show dan valt daar best een mouw aan te passen. Maar als de opdrachtgever iemand zoekt die met een flitser het publiek doorgaat om zoveel mogelijk gezichten erop te zetten, dan zijn er collega’s die veel beter geschikt zijn voor die opdracht.
En dan nog even dit
Soms is het goed om iets gewoon nog weer eens te proberen. Misschien was het een momentopname en vind je het in een andere setting opeens wel leuk, maar misschien ook wel niet. Het is net zo leerzaam om opnieuw een keer bevestigd te krijgen dat je iets niet leuk vindt. 🙂
Vergeet ook niet dat er genoeg opdrachten zijn die gewoon in de categorie prima vallen. Je agenda kan niet volstaan met enkel epische opdrachten van wereldniveau, om het maar even te overdrijven. Het gaat erom dat je ondergrens niet te laag is en je niet leegloopt op opdrachten.
Laat je niet van de wijs brengen door social media. Het lijkt misschien soms alsof sommige fotografen enkel epische opdrachten doen. Maar er zijn meer dagen in de week en er gebeurd genoeg wat je online niet ziet terugkomen omdat het minder cool is om te laten zien.
